Thanatopraxie

Het is een bloedhete dag als ik gebeld word in verband met het overlijden van een meneer van 86 jaar. Zijn echtgenote vertelt mij dat haar man rustig is ingeslapen. 'Wat nu?', zegt ze. 'Wilt u mij komen helpen?'

Ik rijd naar de familie en heb daar een gesprek met mevrouw en haar twee kinderen. Heel graag willen ze vader thuis houden tot de dag van de uitvaart, om hem de laatste dagen daar in hun eigen omgeving bij zich te hebben. Mevrouw geeft aan dat ze het heel bezwaarlijk vindt als er een koeling gebruikt gaat worden bij het opbaren, waardoor haar echtgenoot koud aan zal voelen. Dat heeft ze met haar zusje, dat vorig jaar overleed, zo naar gevonden. Ze was toen erg geschrokken van de temperatuur van het lichaam toen ze haar zusje aan wilde raken. Zo koud, zo akelig. En het geluid van de aanspringende koeling, daar schrok ze telkens zo van.

Terwijl ze dat vertelt bedenk ik dat het hier wellicht een oplossing kan zijn om een lichte balseming voor te stellen, zodat er geen koeling nodig is. Ik breng het ter tafel en leg uit wat er bij de lichte balseming (ofwel thanatopraxie) gebeurt. Het doel van thanatopraxie is het lichaam van een overledene tijdelijk, ongeveer tien dagen, te conserveren. Door het inspuiten van een vloeistof in de aderen wordt het ontbindingsproces vertraagd. De vloeistof waarmee de aderen worden ingespoten bestaat uit onder andere formaline, in een zeer geringe mate, namelijk 0,5 procent. De rest van de vloeistof bestaat uit kleurstoffen, zouten en andere mineralen. Gemiddeld wordt er tussen de vijf en tien liter vloeistof gebruikt, afhankelijk van het postuur van de overledene. Een thanatopracteur laat eerst het bloed uit de aderen vloeien. Daarna wordt de vloeistof in de aderen gespoten. Door de huid van de overledene licht te masseren zal de licht getinte conserveringsvloeistof de bloedvaatjes vullen. Deze behandeling duurt meestal anderhalf tot twee uur. Door het toedienen van de juiste vloeistof zal de overledene er weer natuurlijk uitzien, zoals de nabestaanden gewend waren. Ook de bleke kleur verdwijnt. Dit cosmetische effect kan voor nabestaanden erg belangrijk zijn.

De familie reageert enthousiast op mijn voorstel en kiest voor deze lichte balseming. Ik bel de thanatopracteur die de behandeling thuis uit komt voeren, waarna ik samen met de dochter meneer verzorg en kleed. Hij wordt in z’n eigen bed opgebaard en de familie heeft tot aan de dag van de begrafenis gelegenheid om afscheid te nemen op momenten dat zij dat graag willen. Als ik later in de week binnen loop om één en ander met hen te bespreken over de voorbereidingen van de uitvaartdag, tref ik mevrouw aan, zittend op het bed en verstrengeld met haar handen om de handen van haar man.